در پنجم یا در واقع درهای پنجم : درهای اتاقها
معضل ترین تدابیر دفاعی در خانه های هفت در و پیکر یزد مربوط به در های اتاق ها می شد که در حوالی سال 1345 کهنسالان حدس می زدند مه اتاقهای زمان قدیم بیش از یک در ورودی و آنهم از روی حیاط خانه نداشته اند ؛ و شخصا" آنچه را می گفتند ، یا تقریبا" مشابه آن را در خانه هائی در هنزاء و تزرجان که محل روضه خوانی یا سکونت خانواده های دوستانم بوده است و نیز خانه ای در شهر تفت مشاهده کرده ام .
امٌا گویا از حدود دویست سال قبل هرچه بر میزان امنیٌت و امکانات رفاهی افزوده شده است به تعداد درهای اتاقها نیز افزوده اند ؛ چنانکه اتاق هائی بنام هفت دری ( شخصا" ندیده ام ) با دو در جانبی که مجموعا" نه در می شده است، پنج دری ، سه دری ، دو دری و یک دری وجود داشته اند و با اینهمه اینگونه اتاق ها ، بر خلاف آنچه که گفته می شود ، و برخی اصرار بر اثبات آن دارند ، چندان به دوره سلطنت صفویان و قبل از آن بر نمی گردند .
در زمان کودکی من ، و بین سالهای 1330 و 1340 ، هنوز هم اتاق هائی با در ارسی ( اُرُصدی ؟ ) و یک در ورودی از راهرو وجود داشتند که در ارسی اگر اشتباه نکنم گاهی خود به صورت دولایه بوده، و در ورودی اتاق ها هم در مواردی معدود که از قدیم مانده بود به صورت درهائی تقریبا" به طور کامل ساده ، با اندکی تزئین ، بدون شیشه ، امٌا قطور و پاشنه ای بود .
گفته می شد در ابتدا که درهای تقریبا" سراسر شیشه دار متداول شده بوده است ، طرف حباط خانه به در ارسی و طرف داخل اتاق به درهای جدید شیشه ای اختصاص داشته است که شخصا" موردی مشاهده نکردم ؛ اما در باره ی سایر مشخصات مربوط به درها :
- در های اتاق ها به ارتفاع تقریبا" یک متری سطح حیاط قرار داشتند از جمله شاید به این منظور که کار حمله دشمن از حیاط به داخل اتاق از این طریق را دشوارتر سازند .
در بعضی از اتاق ها جائی برای یک یا تعدادی در تعبیه شده بود امٌا به جای در از تیغه خشتی اسفاده کرده بودند که علاوه بر دلایل دفاعی و جلوگیری از سرما و گرما آن را به توان صاحبخانه موقع ساخت بنا نیز نسبت می دادند که موقتا" تا یافتن توان مالی و خرید درهای لازم آن ها را تیغه نموده است .
استاد محمٌد بنٌا ، معمار بزرگ یزد ، می گفت گاه مخارج تهیٌه در های خانه های اعیانی از مخارج ساخت بخش اساسی با به اصطلاح یزدی ها « سفت کاری » ، و حتی گچکاری شده ، بیشتر می شد ه است ؛ خصوصا" که در ها می بایست از چوب ضخیم و خوب بوده باشند و چوب درخت توت که به نصف قیمت مثلا" چوب چنار خریده می شده است استحکام لازم ( از جمله در مقابل موریانه یا به گویش یزدی تَرده ) را نداشته است .
چوب وارداتی به یزد در حوالی سال 1340 ، که « چوب جنگلی » نامیده می شد سبب افزایش تعداد درها و به خصوص درهای مغازه ای اتاق ها در شهر یزد شد
پنجدری ، در ارسی ، خانه های هفت در و پیکر ، معماری امنیتی - دفاعی ، علیرضا آیت اللهی
|
امتیاز مطلب : 5
|
تعداد امتیازدهندگان : 1
|
مجموع امتیاز : 1
عضو شوید
عضویت سریع
آمار
وب سایت:
آمار مطالب
آمار بازدید
